Trong thiền, “dualistic” (song phương) là một khái niệm liên quan đến cách nhìn nhận và trải nghiệm thế giới.
Cụ thể:
- Suy nghĩ song phương: Là cách nhìn nhận thế giới dựa trên sự phân chia, đối lập, như “tôi và người khác”, “đúng và sai”, “đẹp và xấu”. Đây là cách suy nghĩ thông thường của hầu hết mọi người.
- Trạng thái song phương: Là việc chúng ta liên tục phân biệt, đánh giá, và gắn nhãn hiệu lên các sự vật, hiện tượng xung quanh. Điều này dẫn đến trạng thái tâm lý bị ràng buộc, phản ứng và không tự tại.
- Vượt thoát song phương: Mục tiêu của thiền là vượt thoát cách nhìn song phương, đạt đến sự nhận thức rằng thế giới vốn không có sự phân chia, đối lập. Đây là trạng thái tâm linh tự do, thấu đạt và an lạc.
Vì vậy, “dualistic” trong thiền đề cập đến việc vượt thoát suy nghĩ và trạng thái tâm lý bị phân chia, để đạt đến sự hiểu biết sâu sắc về bản chất không phân chia của thực tại.
- Quán chiếu bản chất không hai: Thông qua quán chiếu sâu sắc, nhận ra rằng mọi sự vật, hiện tượng vốn là một thể thống nhất, không có sự phân chia đối lập.
- Sống trong khoảnh khắc hiện tại: Tập trung vào trải nghiệm của hiện tại, thay vì mắc kẹt trong quá khứ hay tương lai. Điều này giúp ta vượt thoát khỏi suy nghĩ song phương.
Có những kỹ thuật thiền nào khác giúp tôi vượt qua suy nghĩ song phương
Ngoài các kỹ thuật đã đề cập, có một số kỹ thuật thiền khác cũng có thể giúp bạn vượt qua suy nghĩ song phương:
- Thiền quán vô ngã (Anatta):
- Quán chiếu về bản chất vô ngã của mọi sự vật, không có cái “tôi” thật sự tồn tại.
- Giúp buông bỏ sự chấp thủ vào ý niệm “tôi” và “của tôi”, từ đó vượt thoát phân chia đối đãi.
- Thiền quán duyên khởi (Pratītyasamutpāda):
- Quán chiếu về bản chất tương tức, tương duyên của mọi sự vật.
- Nhận ra rằng không có sự tồn tại độc lập, mọi thứ đều liên kết, không tách rời.
- Giúp vượt thoát suy nghĩ song phương về sự tách biệt giữa các sự vật.
- Thiền Vipassana (Insight Meditation):
- Quán sát sâu sắc về bản chất vô thường, khổ đau và vô ngã của mọi hiện tượng.
- Giúp buông xả những ý niệm, phán đoán song phương về bản ngã và sự vật.
- Thiền Metta (Loving-Kindness Meditation):
- Phát triển tâm từ bi, yêu thương đối với bản thân và mọi chúng sinh.
- Giúp vượt thoát sự phân biệt, đối lập giữa “tôi” và “người khác”.
Thực hành các kỹ thuật thiền này với sự chuyên cần và kiên trì sẽ giúp bạn dần buông bỏ được suy nghĩ song phương, tiến đến trạng thái tâm linh tự do, an lạc.
